Sesin havadaki yayılma hızı nelere bağlıdır?
Ses, insanlık açısından gelmiş geçmiş en merak edilen durumlardan biridir. Ses hakkında binlerce araştırma yapılmıştır ve halen yapılmaktadır. Bilinmezlerle dolu bu ses dediğimiz olay ile ilgili bugün sizleri bilgilendiriyoruz. Konumuz sesin yayılma hızı ve sesin yayılma hızının nelere bağlı olduğunu işleyeceğiz.
Havadaki sesin yayılma hızı nedir?
Sesin yayılması olayı taneciklerin birbirlerine çarpışarak enerji aktarması yoluyla ortaya çıkan bir nevi eylemdir.
Havadaki sesin hızı nelere bağlıdır?
Sesin hızı sabit kalmamakla beraber birçok çevresel etkene maruz kalabilmektedir. Bu etkenler nedeniyle sesin hızı sesin iletilmesinde engeller oluşturmakta bu da sesin hızının yavaşlamasına neden olmaktadır.
Başlıca sesin hızı şunlara bağlıdır.
- Ortam sıcaklığına
- Ortam yoğunluğuna
- Ortam Cinsine (Katı, sıvı, gaz hallerde sesin iletimi farklılaşmaktadır.)
- Ortamın basıncına
- Ortamın nemine bağlı olarak iletilen sesin hızı değişmektedir.
İsterseniz bu başlıkları açıklayalım daha iyi anlaşılması için.
- Sesin havadaki yayılma hızı havanın sıcaklığına bağlı mıdır?
Evet, sesin havadaki yayılma hızını etkileyen etkenlerden biri de havadaki yayılma hızıdır. Havanın sıcaklık yoğunluğuna göre sesin aktarım hızı değişiklik göstermektedir. Yapılan araştırmalarda Soğuk havalarda ses hızı azalmakla beraber sıcak havada ses hızı arttığı gözlemlenmiştir. Bunu şöyle de düşünebiliriz bir karlı havada ortamda bir sessizlik çökmesi karın soğukluğu nedeniyle dışarıdan gelen seslerin engellenmesidir. Kar taneciklerinin sesi yutma gibi bir özelliği olsa da sesin yayılma hızını sıcaklığa da bağlamamız mümkündür.
0 derecede sesin havadaki yayılma hızı: 331 m/s dir.
Oda sıcaklığında (20 derece) sesin yayılma hızı: 344 m/s’dir.
Bunlara göre sesin hızı ortamdaki sıcaklık arttıkça artacaktır.
- Sesin havadaki yayılma hızı ortam yoğunluğa bağlı mıdır?
Sesi engelleyecek ortamdaki maddeler sesin yayılma hızını azaltacaktır. Ortam yoğunluğu fazla olan yerlerde sesin iletimi yavaşlayacaktır. Ortam yoğunluğunun az olan yerlerde ise sesin iletimi daha hızlı olacağından sesin havadaki yayılma hızı artacaktır.
- Sesin havadaki yayılma hızı ortam cinsine bağlı mıdır?
Sesin iletkenliği katı, sıvı, gaz şekillerinde değişkenlik göstermektedir. Ses katı maddelerde hızlı şekilde yayılırken en yavaş yayılması gaz haldedir. Deniz suyunda yansıtıcı olduğu için denize karşı sessiz bir anda oluşturulacak ses 5-6km kadar iletilebilmektedir.
- Sesin havadaki yayılma hızı sesin frekansına bağlı mıdır?
Ses hızı sesin frekansına bağlı olmamakla beraber hız açısından bir değişkenlik göstermeyecektir.
Son olarak toplayacak olursak sesin havadaki hızı hangi niceliklere bağlıdır?
- Havanın sıcaklığına bağlıdır.
- Ortam yoğunluğuna bağlıdır.
- Ortamın katı sıvı veya gaz olup olmadığına bağlıdır.
- Ortamdaki nem miktarı ses hızını etkilemektedir.
Sesin maddeler üzerindeki dağılımı:
Sesin havadaki yayılma hızı = 340 m/s
Sesin sudaki yayılma hızı = 1484 m/s
Sesin tahtadaki yayılma hızı = 4700 m/s
Sesin demirdeki yayılma hızı = 5100 m/s
Sesin kemikteki yayılma hızı = 4080 m/s
Sesin alüminyumdaki yayılma hızı = 6400 m/s
m/s (Metre / Saniye) nedir ?:
Bilmeyenler için bunu da açıklamak istiyoruz.Sesin saniye bazında kaç m yol katettiği anlamına gelmektedir bu birim.
